Dep­rem ris­ki se­be­biy­le, Tür­ki­ye ge­ne­lin­de 6,5 mil­yon ko­nu­tun ye­ni­le­me id­di­asıy­la yo­la çı­kı­lan kent­sel dö­nü­şüm, yük­sek ge­lir­li­le­ri da­ha da zen­gin eder­ken, dar ge­lir­li va­tan­da­şın kâ­bu­su ol­du. Kent­sel dö­nü­şüm­de dar ge­lir­li­ler üs­tü­ne uzun yıl­la­ra da­ya­lı borç­lan­dı­rı­lır­ken, dö­nü­şüm des­tek­le­rin­den zen­gin­ler fay­da­la­nı­yor. Evi­ne şerh ko­nul­du­ğun­dan ha­ber­siz bir­çok va­tan­daş mağ­dur edi­lir­ken, dev­le­tin ka­sa­sın­dan zen­gi­nin ce­bi­ne dö­nü­şüm ki­ra ve ver­gi yar­dı­mı adı al­tın­da bu­gü­ne ka­dar 1 mil­yar li­ra gir­di.

DAR GELİRLİ MAHKEME KAPISINDA

Dö­nü­şüm mağ­dur­la­rı­na bir­çok ör­nek ver­mek müm­kün. Hak­kı­nı mah­ke­me sa­lon­la­rın­da ara­ma­ya ça­lı­şan yüz­ bin­ler­ce va­tan­daş­ var. On­lar­dan bi­ri de Ko­ca­eli Ça­yı­ro­va İl­çe­si İnö­nü ve Emek ma­hal­le­le­ri Gü­zel­leş­tir­me ve Ya­şat­ma Der­ne­ği Baş­ka­nı Mu­rat Ko­ca ve ma­hal­le sa­kin­le­ri. Mu­rat Ko­ca, kent­sel dö­nü­şüm adı al­tın­da ya­şa­dık­la­rı sı­kın­tı­yı şöy­le an­la­tı­yor: “Biz top­lam­da 310 dö­nüm ara­zi için­de 730 hak sa­hi­bi­nin bu­lun­du­ğu 430 bi­na­dan olu­şan mağ­dur­lar top­lu­lu­ğu­yuz. Bi­zim içi­miz­de 10 ta­ne is­kan­lı, 20 ta­ne ruh­sat­lı, 350 ar­sa ta­pu­lu ve 50 ta­ne­de ta­pu­suz bi­na var. Bi­zim ken­di yer­le­ri­mi­zi 2009’da kent­sel dö­nü­şüm ala­nı ilan et­miş­ler ve ev­le­ri­mi­ze şerh kon­muş. Ça­yı­ro­va Be­le­di­ye­si bi­zim hiç ha­be­ri­miz ol­ma­dan is­mi­ni hiç duy­ma­dı­ğı­mız An­ka­ra­lı ‘İ­mar İn­şa­at’ adın­da bir fir­may­la pro­to­kol im­za­la­mış.”

YOL İSTEDİLER BORÇLU ÇIKTILAR

Ev­le­ri­ne şerh ko­nul­du­ğu­nu 3 yıl son­ra böl­ge­ye yol is­te­dik­le­ri sı­ra­da be­le­di­ye­den öğ­ren­dik­le­ri­ni be­lir­ten Mu­rat Ko­ca, “Bu ta­rih­ten iti­ba­ren ha­ya­tı­mız ka­rar­dı. Ev­le­ri­mi­ze şerh kon­du­ğu­nu ve mev­cut alan­la­rı­mı­zın dö­nü­şüm ala­nı ol­du­ğu­nu öğ­ren­dik. 2013’ten be­ri de hu­kuk sa­va­şı ve­ri­yo­ruz. Da­va­la­rı ka­za­nı­yo­ruz an­cak da­va­la­ra iti­raz edi­li­yor. İn­şa­at fir­ma­sı ev­le­ri­ni­zi 50 bin li­ra­ya sa­ya­rım si­ze ve­re­ce­ğim evin be­de­li 250 bin li­ra ge­ri ka­la­nı­nı borç­la­nır­sı­nız di­yor. Biz ada­let is­ti­yo­ruz” di­ye hay­kır­dı.

7 BİN HEKTAR RİSKLİ İLAN EDİLDİ

Çev­re ve Şe­hir­ci­lik Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan 2,5 yıl­lık uy­gu­la­ma dö­ne­min­de yak­la­şık 400 bin ba­ğım­sız bi­ri­min dö­nü­şü­mü ger­çek­leş­ti. Ara­lık ayı iti­ba­rıy­la 38 il­de top­lam 7 bin hek­tar bü­yük­lü­ğün­de 150 fark­lı risk­li alan ilan edil­di. 165 risk­li alan tek­li­fi ise de­ğer­len­dir­me aşa­ma­sın­da. Bu­nu ya­nı sı­ra 53 bin 547 bi­na­da, 190 bin­den faz­la ba­ğım­sız bi­ri­min risk tes­pi­ti ya­pıl­dı. Risk tes­pi­ti ya­pı­lan bi­na­lar­dan 13 bin 152 bi­na, 45 bin 297 adet ba­ğım­sız bö­lüm yı­kıl­dı.

ZENGİNE KİRA YARDIMI

Bağdat Caddesi, Fikirtepe, Mecidiyeköy ve Beşiktaş gibi rantı yüksek yerlerde ise tam bir alicengiz oyunu oynanıyor. İnşaat firmalarının patronları yeni ev verirken ev sahibini borçlandırmıyor. Tam tersi bölgenin raiç kira bedeli neyse o bedel ev teslimine kadar müteahhit tarafından hak sahibine her ay ödeniyor. Bu evler kentsel dönüşüme konu edildiği için inşaatlar birçok vergi ve harçtan da muaf tutuluyor.

Beşiktaş’ta evini yenileyen bir vatandaş müteahhitten 1200 lira kira yardımı alıyor. Hiç borçlanmıyor üstüne birde devletin kasasından 800 lira kira parası alabiliyor. Dar gelirli vatandaş hem borçlandırılıyor hem de kira yardımı alırsa çekmek zorunda bırakıldığı kredinin faizine destek talep edemiyor.

Emine AÇAR